SOCAR Türkiye, İzmir Aliağa’daki STAR Rafineri’nin halen 3 milyon varil düzeyindeki ham petrol depolama kapasitesini 1.5 milyon varillik (yüzde 50 artış) ilave yatırımla 4.5 milyon varil düzeyine çıkaracak.
COVID-19 salgını, tüm dünyayı etkisi altına alırken petrol ürünlerine talebi yüzde 80-90’lara varan oranlarda azalttı. Bu da ham petrol fiyatlarına sert şekilde yansıdı. Yılbaşında 70 dolara yakın seviyede seyreden brent petrolün varil fiyatı, şu günlerde 20 doların altından işlem görüyor. Talepteki düşüşe karşın üretici ülkelerin, öteden beri yüksek seyreden arz fazlasını kısmayı bir türlü başaramaması da bu düşüşü daha can yakıcı hale getiriyor.
Üretici ülkelerin petrol ihracat gelirleri düşerken, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu petrol ithalatçısı ülkelerin faturaları düşecek ister istemez. Bu nedenle bütün oyunculara düşük fiyattan petrol alıp stoklamaları öneriliyor. Peki bu konuda Türkiye’de durum ne? Türkiye petrol sektöründen tecrübeli bir üst düzey yöneticiye, STAR Rafineri Genel Müdürü Mesut İlter’e sorduk.
Türkiye ne kadar ham petrol depolayabilir?
Türkiye’nin ülke genelindeki güncel ham petrol depolama kapasitesinin 30 milyon varilin üzerinde olduğunu söyleyebilirim.
Mevcut depolama tesislerinin doluluk oranı nedir?
Depolama tesislerinin doluluk oranlarıyla ilgili çok net bilgi vermek mümkün değil. Ancak STAR Rafineri özelinde konuşursak depolama kapasitemizin doluluk oranının Nisan 2020 itibarıyla ortalama yüzde 90 seviyesinde olduğunu söyleyebilirim. STAR Rafineri’nin ham petrol depolama kapasitesi operasyonel olarak yaklaşık 3 milyon varil.
Ülkedeki depolama kapasitesi kısa sürede artırılabilir mi? Nasıl?
Rafinerilerde depolama kapasitesinin kısa sürede artırılması mümkün değil. Kapasiteler tank yatırımı yapılarak artırılabilir ki bunun yapımı da belli bir zaman alır. Bizim SOCAR Türkiye olarak Aliağa’da ilave 1,5 milyon varil depolama kapasitesi için ilave tank yatırımımız sürüyor.
Petrol fiyatlarını 20 doların altına indiren faktörler neydi?
Mart ayı başında yapılan ve üretim kısıntısı kararı çıkmayan OPEC toplantısının ardından petrol fiyatlarında sert düşüşler yaşandı. Yeni tip koronavirüs nedeniyle ekonomideki olumsuz gelişmeler de fiyattaki düşüşü tetikledi. Uluslararası Enerji Ajansı’nın verilerine göre petrol talebi yüzde 20-30 oranında düşüş gösterdi. Ocak başında 69 dolar seviyesinde olan brent petrol fiyatları, mart ayı içinde 25 doları gördü. Daha sonra da 20 doların altını gördük.
Sizce fiyatlar bundan sonra hangi vadede nereye gider?
Bildiğiniz gibi OPEC+ ülkelerinin toplam ham petrol üretimlerini 1 Mayıs’tan 30 Haziran’a kadar günlük 9,7 milyon varil azaltma yönünde vardığı anlaşma sonucu petrol fiyatlarında bir hareketlenme olmuştu. Petrol fiyatlarının COVID-19’un gelişimine göre şekilleneceğini düşünüyorum. Salgın süreci uzarsa fiyatların toparlanması da uzun vadede mümkün olabilir. Benim tahminim orta ve uzun vadede fiyatlar yukarı yönlü seyredecektir. Ancak bu yükseliş hızlı bir şekilde gerçekleşmeyebilir. Sizin sorunuz doğrultusunda, 3 ayda 15-20 dolar, 6 aylık periyotta 20-25 dolar, 9 ayda 25-30 dolar, 1 yılda da 30-35 dolar bandında seyredebilir. COVID-19 salgınının gidişatına göre bu fiyatlar çok farklı şekilde de gelişebilir.
Türkiye’nin düşük fiyatlardan ham petrol alıp stoklaması ne derece mantıklı?
Orta ve uzun vadede ham petrol fiyatlarının daha yukarı yönlü seyredeceğini öngörürsek, ham petrol fiyatları çok düştüğünden bu fiyat seviyelerinden ulusal stok için kapasite boşluğu kadar ilave ham petrol ithalatı yapılmasını mantıklı olarak değerlendiriyorum.
